Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly'obugagga

Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kitegeeza ki?

Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kye kimu ku ngeri ez’okufuna ssente mu bwangu ng’osaba okuva mu ttendekero ly’ebyensimbi oba kkampuni etongoza ssente. Osasula ssente zino oluvannyuma n’obweyongera mu biseera ebigere. Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kiyamba abantu okufuna ssente mangu mu mbera ez’obwetaavu oba okutandika emirimu egy’obulimi. Waliwo ebika by’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga eby’enjawulo okusinziira ku nsonga gy’osabira ssente n’engeri gy’ozisasula.

Ebika by’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga ebirabika

Waliwo ebika by’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga eby’enjawulo ebiyamba abantu okufuna ssente mu ngeri ez’enjawulo:

1. Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga okw’obuntu - kuno kusaba ssente olw’ensonga ez’obuntu ng’okusasula ebisale by’essomero oba okugula emmotoka.

2. Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga olw’omulimu - kuno kusaba ssente okutandika oba okwongera ku mulimu gwo.

3. Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga okw’amaka - kuno kusaba ssente okugula oba okuzimba ennyumba.

4. Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga okw’ebyobulimi - kuno kusaba ssente okugula ebikozesebwa mu bulimi ng’ensigo oba ebikozesebwa ebirala.

5. Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga okw’ebyobuyigirize - kuno kusaba ssente okusasula ebisale by’essomero oba okugula ebikozesebwa by’okusoma.

Engeri y’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga

Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kuba na nkola ey’enjawulo:

1. Londa ekika ky’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga ekikugwanira.

2. Noonya amatendekero g’ebyensimbi oba kkampuni ezitongoza ssente ezikola okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga okwo.

3. Tegeka ebiwandiiko byonna ebikwetaagisa okusaba.

4. Jjuza foomu y’okusaba n’ebiwandiiko byonna ebikwetaagisa.

5. Linda okuddibwamu okuva mu ttendekero ly’ebyensimbi oba kkampuni etongoza ssente.

6. Bw’okkirizibwa, soma endagaano n’ofuna ssente.

7. Tandika okusasula ssente zino n’obweyongera mu biseera ebigere.

Engeri y’okufuna okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga

Okufuna okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kyetaagisa okukola ebintu ebimu:

1. Beera n’emyaka egisaanidde okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga.

2. Beera n’ensimbi ezimala okusasula ssente n’obweyongera.

3. Beera n’ebiwandiiko byonna ebikwetaagisa ng’ebyemirimu n’ebyensimbi.

4. Beera n’engeri y’okusasula ssente n’obweyongera.

5. Beera n’ensonga ennungi ey’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga.

Ebirungi n’ebibi by’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga

Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kirina ebirungi n’ebibi:

Ebirungi:

• Kiyamba okufuna ssente mangu mu mbera ez’obwetaavu.

• Kiyamba okutandika emirimu egy’obulimi.

• Kiyamba okugula ebintu ebikulu ng’ennyumba oba emmotoka.

• Kiyamba okusasula ebisale by’essomero.

Ebibi:

• Obweyongera busobola okuba obungi.

• Oyinza okufuna ebbanja eringi bw’olemwa okusasula.

• Oyinza okufuna obuzibu n’amatendekero g’ebyensimbi bw’olemwa okusasula.

---

Ekika ky’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga	Attendekero ly’ebyensimbi	Obweyongera (mu mwaka)
Okw’obuntu	Centenary Bank	20%
Okw’omulimu	DFCU Bank	18%
Okw’amaka	Housing Finance Bank	16%
Okw’ebyobulimi	Post Bank	15%
Okw’ebyobuyigirize	Stanbic Bank	17%

Ebiwandiiko by’ensimbi, obweyongera oba ebigambo by’ensimbi ebiri mu lupapula luno bisinziira ku kumanya okusingayo okusinga okuba okwakaakano naye biyinza okukyuka mu kiseera. Kirungi okusalawo ku nsonga z’ensimbi ng’omaze okukola okunoonyereza okwo.

---

Okusalawo oba okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kikugwanira

Okusalawo oba okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kikugwanira kyetaagisa okulowooza ku bintu bingi:

1. Ensonga gy’osabira ssente.

2. Obweyongera bw’osasula.

3. Engeri gy’oyinza okusasula ssente n’obweyongera.

4. Ebiwandiiko by’okusaba ebikwetaagisa.

5. Engeri okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga gy’kuyinza okukosa obulamu bwo.

Kirungi okufuna okubuulirira okuva mu bantu abakugu mu by’ensimbi ng’tonnasalawo kusaba kuba akitalo ku ddalu ly’obugagga.

Okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga kiyamba abantu bangi okufuna ssente mu mbera ez’obwetaavu oba okutandika emirimu egy’obulimi. Naye kikulu okutegeera ebika by’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga eby’enjawulo, engeri y’okusaba, n’engeri y’okufuna. Era kikulu okutegeera ebirungi n’ebibi by’okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga n’okusalawo oba kikugwanira. Bw’osalawo okusaba okuba akitalo ku ddalu ly’obugagga, kirungi okukola okunoonyereza okusingayo n’ofuna okubuulirira okuva mu bantu abakugu mu by’ensimbi.